Sanayide dijital dönüşüm (diğer bir deyişle Endüstri 4.0) ne demek, özünde neler yatıyor anladınız. Neden şirketinizin hatta sizin bu dönüşüme uğraması gerektiğini, dönüşününce neler kazanabileceğinizi, dönüşmezseniz neler kaybedeğinizi çok iyi yakaladınız. Dönüşüm sürecindeki zorlukları kabullenip kendinizi hazır hissettiniz. Bütün bunlar için öncelikle çok büyük bir alkışı hakkettiniz, çünkü aslında en zor değişimi, yani karar verme sürecini, yaşadınız. Şimdi karşınıza şu sorular çıkacak : “ Şirketimde dijital dönüşümü nasıl başlatırım? Nasıl yol alacağım?”
Evet bu aşamanın gerçeklerle başbaşa kaldığınız, biraz da moral bozucu bir nokta olduğunu söylemem gerek. Ancak doğru adımları attığınız sürece başarıyı yakalayacağınızı bilmeniz bundan sonrası için rehberiniz olmalı.
İşte başarılı bir dönüşüm için yapmanız gerekenler konusunda önerilerim :
Şirketinizin kendi dönüşüm hikayesini yazmak zorundasınız : Başka bir şirkete ait hikaye ancak üzerinize oturmayan, başkası tarafından verildiği hemen anlaşılan bir ceket gibi olacaktır. Dolayısıyla kendi gerçekleriniz ve ihtiyaçlarınıza göre bir hikaye yazmalısınız. Dönüşüm fazlasıyla terzi dikişi bir ceket olmalı. Zor olacağı kesin ama başka çareniz olmadığını kabul etmelisiniz.
Nasıl bir dönüşüm istiyorsunuz? sorusunu yanıtlayın : Dönüşüm bir şirkette üç temel yaklaşımla gerçekleşiyor. Bunlar; şirketinizin süreçlerinde yaşanan dönüşümle teknolojiyi yakalamak, sunduğunuz ürün veya servislerde dönüşüm, iş yapış şeklinizde ve müşteri ilişkilerinizde yaşanacak dönüşüm.
İlk dönüşümle şirketinizin tasarımdan üretime, üretime hazırlamadan stok yönetimine, finanstan üst yönetime bütün birimleri dijital teknoloji ile daha entegre, verimli ve gerçek zamanlı veri paylaşabilir hale gelecektir. Ayrıca izlenebilirlik, olası hatanın hemen yakalanıp çözülebilmesi yeteneğini kazanacaksınız.
İkinci dönüşüm şirketinizin sahip olduğu ürünlerin veya servislerin akıllı hale gelmesi ile müşteri memnuniyetin fazlasıyla arttırabileceğiniz, daha güncel, daha hızlı tepki verebileceğiniz, gerekirse daha entegre çalışabileceğiniz bir noktaya taşınmanızdır.
Son dönüşüm ise müşterilerine sunduğunuz ürüne ve servislerinizi tekrar gözden geçirmek, belki ürünleri servislere çevirmek, e-ticareti kullanmak, müşteri isterlerini veri analizleriyle anlamak, stok tutmak yerine akıllı sistemlerle yönetmek gibi iş yapışınızı teknolojik değişikliğe uğratmayı kapsamaktadır.
Bu üç dönüşümün birini, ikisini veya hepsini hedefleyebilirsiniz.
Dijital dönüşüm standart bir BT projesi değildir, bir kültür değişikliğidir: Dijital dönüşümün sadece BT altyapınızı güçlendirmek, bir sunucu veya yazılım almaktan ibaret olmadığını bilmelisiniz. Dönüşüm disiplinler arası bir konu, diğer bir deyişle şirketinizdeki tüm birimleri, fonksiyonları ve çalışanları ilgilendiriyor. En tepedeki yöneticiden en uçta yer alan bir işciye kadar bütün herkes, yaptıkları işler bu dönüşüme tabi tutulacak. Dolayısıyla şirketinizin iş yapış kültürünü değiştireceksiniz. Bu değişikliğin size yıkıcı geleceği muhakkak ama yıkılan şirketiniz değil eski tarzınız olacağını unutmamak gerek.
İşletmenizde kendinize SPONSOR bulmalısınız: Dijital dönüşüm projesinin başarılı olması için herkesin hem fikir olduğu noktalardan birisi şirketin üst yönetimde projenin bir sahibi, destekleyici, gereken her yerde savunucusunun yani “sponsor”unun olması gerektiği. Eğer şirketin sahibi iseniz bu siz olmalısınız, eğer bir çalışan olarak bu dönüşümü savunup projeyi kabul ettirmek istiyorsanız Genel Müdürünüzü sponsorunuz yapmalısınız. Aksi halde bu uzun soluklu sürecin her zaman sekteye uğrama durumuyla karşılaşması muhtemel.
Çalışanlarınızın ya da şirket çalışanlarının farkındalığını arttırın : Dönüşüm şirket kültürünü değiştirmek olduğuna göre bunu bütün çalışanların bilmesi, faydasını anlaması, en önemlisi korkmaması gerekli. Bu yüzden şirketinizde, özellikle çalışma kültürü kemikleşmiş ve yerleşmiş kişi ve birimlerde, dönüşüm farkındalığı yaratmalısınız. Unutmayın dönüşüm insanı ortadan kaldırmayacak, sadece daha iyi ve verimli iş yapmasına neden olacak.
Doğru ekibi kurun ve yönetin : Yapılan bir anketin sonuçlarına göre, başarılı dijital dönüşümler için önemli faktörler; doğru becerilere (% 19) sahip yetenekli bir personele sahip olmak, güçlü liderlik (% 18) ve düzenli sürece sahip kurumsal organizasyon (% 17) olarak öne çıkıyor. Teknolojiyi seven ve takip eden, dönüşüme inanan ve başarısı için çalışacak bir ekip kurmanız, çalışmaları bu ekip ile yönetilmesi, mümkünse bu ekibin Üst Yönetim’e bağlı olması başarı için önerilmektedir.
Olduğunuz noktayı değerlendirin: Dönüşüm açısından şirket olarak sahip olduğunuz özellikleriniz, artılarınız, eksilerinizi değerlendirmek yapılacak önemli bir adım. Böylece elinizde olduğunuz noktanın bilgisi, bir referans olacak, güçlü yanlarınızı kullanma şansı yakalayacaksınız. İşletmenizdeki birim yöneticilerinizle yani karar vericilerle işletmenizin durum ve ihtiyaç analizini yapmalısınız. Bu konuda litaretürde birçok metodoloji önerilmektedir. Ayrıca birçok firma size hizmet vermeye hazır.
Dönüşüm Yol Haritanızı hazırlayın : İşte en önemli adım; yol haritanızın hazırlanması. Ekibinizi kurup, nasıl bir dönüşüm istediğinizi belirleyip, olduğunuz yer nokta hakkında elinizde verileriniz olduktan sonra atacağınız en önemli adım şirketinizin dijital dönüşüm yol haritasını hazırlamak olacak. Şirketinizin dijital stratejinizi belirleyecek, atılacak adımları tanımlayacak ve izlenecek yolu belirleyeceksiniz. Bu harita sizin dönüşüm yolunda rehberiniz olacak.
Doğru, kapsamlı ve düzgün bir harita için konusunda uzman dış firmalardan yardım alabilrisiniz ancak son kararısizin ve ekibinizin vermesi daha doğru olacaktır.
Bir haritada yer alması gereken başlıklar şunlardır.
· Şirketinizin envanteri hakkında bilgi (mevcut iş modelleri, varlıkların envanteri, dijtal altyapınız)
· Dijital stratejiniz (hedeflerinizin neler olduğu)
· Dijitalleşme adına bulunduğunuz nokta (artılarınız, eksileriniz)
· Atacağınız adımlar ve ana uygulamalar (Bu başlık yaptığınız değerlendirmeler, şirketiniz açısından fayda sağlayacağını düşündüğünüz projeler (örnek : Kurumsal Kaynak Aracına geçmek, akıllı otoamsyon sistemi kurmak ))
· Süreçlerinizin gözden geçirilmesi ( Dijital dönüşüm aslında dijital teknolojilerden yaralanmak demek. Eğer süreçlerinizde karışıklıklar, hatalar ve eksikler varsa aynı sorunu dönüşüme de taşıyacaksınız. Bu nedenle öncelikle süreçlerinizi gözden geçirin, yalınlaştırın yani sadeleştirin).
· Atılacak adımların birbirleriyle olan ilişkileri (Belirlediğiniz projelerin birbiriyle olan ilişkilerini saptamalısınız)
· Zamanlama bilgisi (Hangi proje ne zaman başlayacak, ne kadar sürecek gibi)
· Pilot uygulamalar (her zaman küçük bir projeyle başlamak, eksiklerini giderdikten sonra genele yaymak tercih edilmeli, diğer bir deyişle bütüne giden yolda küçük adımlarla ilerlemelisiniz).
· Altyapı ( BT altyapınızda yapılacaklar, gerekiyorsa BT altyapınızı yenileyin, hizmet satın alın, bulut hizmetinden yararlanın)
· İzleme (İşletmeniz başarı hedefleri için gerçekci Anahtar Performans Göstergelerinizi (KPI) belirlemelisiniz)
Aklınızda olması gereken önemli bir nokta da bu haritanın canlı bir doküman olduğu ve duruma, yeni teknolojilere, zaman için yapacağınız değerlendirmeler sonucuna bağlı olarak yenilemeniz gerekebileceğidir.
İnovatif bakış açısına ihtiyacınız olacak : Yapılan bir ankette dijital çağda başarılı olmak için güçlendirilmesi gereken en önemli yetenekler sorusunu iki cevap en üst seviyede paylaştı. Dijital teknolojilere uyumlu mesleki bilgi (% 18), yaratıcılık ve hayal gücü (% 17). Unutmamanız gereken önemli bir nokta, şirketinizdeki herkesin size dönüşüm konusunda yaratıcı fikir sunabileceği. Belki hiç ummayacağınız şekilde daha yeni işe başlamış bir çalışanınız algıda seçicilik yaparak size çok yaratıcı bir fikir sunabilir. Bu nedenle çalışanlarınızı fikrini almalı, onların fikir üretmesine teşvik etmelisiniz.
Konu uzmanı çözüm ortaklarıyla çalışmalısınız: Başarılı dönüşüm projeleri için gerek şirket içi gerek şirket dışı teknoloji ortaklarıyla; vizyon ve strateji ile iş anlayışı ve uyumun birlikte oluşturulması gerektiğini ortaya koyulmuştur. Bu nedenle doğru kişi ve çözüm ortaklarını seçmeniz projeniz için önemli.
Süreklilik sağlamalısınız : Dijital dönüşümün bir defalık bir proje olmadığının tersine uzun bir süreç olduğunu biliyor musunuz? Yılmak yok, belki ilk projenizde istediğiniz faydayı sağlayamayacaksınız, yol haritanızda eksikler olacak ama bu sizi dönüşüm projenizden vazgeçirmemeli. Ayrıca dönüşüm projelerinin uzun soluklu olduğu, dönüşümün bitmeyeceği unutulmamalı.
Siber Güvenlik çözümünü unutmayın : Dijital dönüşümü gerçekleştirecek teknolojiler arasında bence en gözardı edileni siber güvenlik. Kabul etmek gerekir ki oluşturması, işletilmesi ve sürekliliğinin sağlanması zor. Ancak dijitalleşen herşeyin siber saldırılara karşı da açık duruma geldiğini kesinlikle unutmamak gerek. Üstelik buradaki konu sizin şirketiniz. Bence bu konuya özel bir önem vermek ve atlamamak ileride oluşabilecek tatsız olayları başından önleyecektir.
Çalışanlarınıza güvenin : Dijital dönüşüm bir kültür ve iş yapış şekli değişikliği ise bunu ancak çalışanlarınızla gerçekleştireceğinizi unutmayın. Onlara güvenin, yok saymayın ve beraber yol alın. Dönüşüm hiçbir zaman insanı ortadan kaldırmayacak bunu bilmekte fayda var.
Umarım yazımda verdiğim ipuçları faydalı olacaktır. Eminim çok değerli tecrübeleriyle bir çok kişi eklemelerde bulunacaktır. Dönüşümü kabul etmek çok önemli bir adım , doğru diğer adımlarla dönüşüm yolculuğunuzda istediğiniz yerlere gelmemeniz için hiç bir neden yok.